Juni 2020: Schone Schijn.
Onlangs is er een fotoboek uitgekomen waarin amateuropnamen staan die gemaakt zijn tijdens de Tweede Wereldoorlog. Foto’s van tulpenvelden en duinen en mooie stranden. Maar alleen de negatieven zijn afgedrukt. Mooie wolkenluchten worden dreigende massa’s, duintoppen zwarte randen.
De samensteller van het boek wil op deze manier laten zien wat je niet ziet. Je ziet de idylle. Maar wat zie je niet?
Pas als je je realiseert wanneer deze foto’s zijn gemaakt ontdek je wat je niet ziet. Dat schijn bedriegen kan. Dat de wereld, zo vredig en liefdevol in beeld gebracht, een andere werkelijkheid verbergt.
Wij kregen deze keer de mooie opdracht om foto’s tijdens het blauwe of gouden uur te maken. Terwijl over de hele wereld de boodschap was: blijf binnen, gingen wij juist naar buiten. We hadden geluk, een aantal dagen deden de zon en het licht gewoon wat we nodig hadden om het schone schijnsel van het gouden en blauwe uur vast te leggen. Want ondanks alles gaat de zon toch onder en komt ze ook weer op.
Wat je ook niet ziet op een foto is de moeite die een fotograaf zich soms getroost. De foto van het wrak bij Wierum is voor dag en dauw gemaakt. De fotograaf moest wachten op laag water. Met laarzen aan waden door het slib van het drooggevallen wad. Oppassen dat het statief blijft staan in de blubber. Dat wat je niet ziet heeft deze bijzondere opname tot resultaat gehad.
Misschien maakt iemand ooit een boek over amateurfotografie in coronatijd. Ook dat boek zal vol staan met dat wat we niet zien.
Martha
April 2020: Haltepaalbordje.
Toen we de opdracht kregen om een haltepaalbord te fotograferen, was het openbaar vervoer nog in vol bedrijf. Alleen de fotograaf die de opdracht onmiddellijk uitvoerde is er nog in geslaagd passagiers op de foto te krijgen. Alle anderen moesten het doen met de nieuwe realiteit: een stilgelegde maatschappij.
Halteplaatsen zijn dynamische plekken. Veel jongeren op het platteland en in de stad maken gebruik van het openbaar vervoer om van en naar school te gaan. In de stad zie je vaak dat de schooljeugd niet genoeg heeft aan de ruimte op het trottoir, maar ook nog het fietspad in beslag neemt. Als de bus aankomt dromt de hele horde naar voren, want iedereen wil als eerste instappen. Als ik dat had kunnen fotograferen had ik die foto ingeleverd.
Nu zijn de bushaltes in de stad en daarbuiten spookplekken, de aanwijzingen op de borden nutteloos.
Er rijden hier en daar nog wat bussen, en die zijn bijna altijd leeg. Er stapt niemand meer in of uit.
Hoe treffend geven de foto’s dit weer: al die eenzame borden en dat ongebruikte bushokje in het lege landschap!
Alleen in de stad is nog een stopplaats met een teken van leven, daar staat een fiets geparkeerd!
En bij die drukke bushalte richting hoofdstation en museum staat niemand meer stil.
Ik rijd er voorbij en maak de foto. Die hoeft niet scherp zijn, je hoeft niet lezen waar de bus heengaat, want waar je naar toe zou willen is nu onbereikbaar. De kerk is niet meer open. De wereld staat op zijn kop.
Tot nader order gesloten.
Martha.
Maart 2020: Stadsgezicht.
De praktijkdag van fotogroep InFocus vond deze keer plaats in Dokkum. De foto’s zijn te zien op de website.
Onder leiding van een gids die ons de bijzondere plekken liet zien van de elfstedenstad Dokkum, ooit een dynamische stad met veel fabriekjes en werkplaatsen en een aanvoerhaven voor de grondstoffen die nodig waren voor de productie, fotografeerden we er op los.
Elke maandagmorgen fiets ik door de stad Groningen, een ritje van een half uur van het zuiden naar het oosten van de stad. Onderweg passeer ik de levensgevaarlijke kruispunten waarin de stad Groningen grossiert, en stap vaak maar af om lopend over de zebrapaden de overkant te bereiken. Een van de kruispunten is zelfs genomineerd als het gevaarlijkste van Nederland!
Hoe anders ging het deze maandag! Een doodstille stad, af en toe een volkomen lege stadsbus met
een chauffeur die nu eens geen haast had om zijn rijtijdenschema te halen en je dus niet van de weg drukte, geen hordes nooit hun hand uitstekende fietsers die kris-kras zonder enig respect voor verkeersregels links en rechts om je heen schoten, geen geagiteerde automobilisten.
Zo is de stad alleen heel vroeg in de morgen in het weekend. Op wat lallende studenten na is het dan vrijwel uitgestorven. Als je stadsgezichten wilt maken, is dit het tijdstip waarop je rustig kunt fotograferen. Onbelemmerd foto’s maken van de vele onbekende maar prachtige straatjes die Groningen kent. Je statief neerzetten waar je wilt, zonder dat je iemand hindert. Op de terugweg keek ik met foto-ogen naar mijn stad. En met het plan om een van de komende dagen met mijn camera op pad te gaan, kwam ik thuis.
Maar gek, ik heb er op dit moment helemaal geen zin in. Want ik zal de foto’s nooit kunnen bekijken zonder deze gedachte: zo moet mijn stad niet zijn. Ik wil geen dode stad fotograferen, maar een slapende stad. En stad waarvan ik weet dat die straks wakker wordt en tot leven komt.
Ik wacht op die vroege ochtend in het weekend.
Martha
Januari 2020: Scherpte/diepte.
In een artikel over fotografie las ik dit citaat van een bekende fotograaf: “Werkelijk goede fotografie gaat niet over scherpte/ diepte maar over gevoelsdiepte”. Dat leek me een mooi uitgangspunt om eens op een andere manier naar onze serie ”landschap in de winter” te kijken. Ik bekeek de foto’s met aandacht voor het gevoel dat ze bij me opriepen.
En dan krijgen de beelden een heel andere lading, dan vergeet je een ietwat schuine horizon, een compositorisch verkeerd geplaatste boom of een restje wirwar aan de zijkant van een foto.
Natuurlijk zullen deze landschapsfoto’s bij iedereen andere reacties losmaken. Nostalgie, herkenning, vervreemding, dat zijn bij mij zo wat van die gevoelens.
In de vakantie liepen man en ik langs een prachtig stuk strand onder de krijtrotsen van Sassnitz, een eldorado als je mooie plaatjes wilt maken. Lijnen, kleuren, patronen, water, steen, hout, licht, alles is daar ruim voorhanden. Ik heb daar veel foto’s gemaakt. Een daarvan is voor mij heel bijzonder. Het is vlak voor het moment dat ik door een val mijn pols breek. Man en ik zijn de enigen bij wie de foto een heel speciaal gevoel oproept. Voor ons heeft deze foto een grote gevoelsdiepte.
Iedereen heeft wel foto’s die door een gebeurtenis achteraf worden ingekleurd. En of de foto technisch in orde is doet er dan niet zoveel toe, de waarde zit in iets heel persoonlijks.
Een echt goede foto roept echter bij iedereen die er naar kijkt iets op! En dat komt dan niet door de perfecte scherpte/diepte, maar door het gevoel dat het beeld oproept. Sommige beelden blijven voor altijd op je netvlies gebrand. De gevoelsdiepte van een foto kan krachtige emoties oproepen.
Een foto die dat bewerkstelligt is een werkelijk goede foto!
Martha
December 2019: Ouderdom.
De tweede expositie van onze fotogroep in De Eiberhof is voorbij.
De lijsten zijn opgeslagen tot het moment waarop de foto’s worden vervangen en een serie nieuwe wordt ingelijst voor een volgende gelegenheid. Het is altijd spannend om je foto in te leveren. Een publiek dat je niet kent, gaat oordelen over jouw werk.
Het thema van deze expositie was: ouderdom, een veel voorkomend thema in de beeldende kunst. Rembrandt heeft zichzelf onverbloemd geportretteerd als oude man. Er is een schilderij van zijn moeder, een oude vrouw met een prachtige schoonheid. De ouderdom is niet weggepoetst, maar met liefde en respect neergezet. Ook zijn er talloze gedichten en liedjes over dit onderwerp geschreven. Het respect dat de ouderdom verdient zag ik terug in deze expositie, in de ouderdom van voorwerpen, mensen, bomen, huizen.
Er zijn een aantal reacties binnengekomen van kijkers. Zo was er iemand die de geschreven toelichting erg duidelijk vond, en een ander vond dat het werk erg goed geordend was opgehangen. Ook waren er twee fijne schriftelijke reacties, die duidelijk maakten dat we er in geslaagd zijn om ons thema goed voor het voetlicht te brengen.
Ouderdom: de scherpe lijnen vervagen, de kleuren worden valer, er komen gebreken. Maar echte schoonheid is niet alleen dat wat jong is, ongeschonden of helder. De schoonheid van ouderdom ligt in wat ons oog achter de onvolmaaktheid ziet! De wijsheid die een lang leven kan meebrengen, de volharding van een eeuwenoude eik, het verhaal van een oud voorwerp.
We gaan voor de volgende expositie!
Martha
September 2019: Karakter.
Maak een foto met als onderwerp: karakter. Deze opdracht kregen we mee voor de vakantie.
Pas toen ik er mee bezig ging ontdekte ik hoe veelomvattend en tegelijkertijd beperkend deze opdracht is. En dat vormde een hele uitdaging, maar gelukkig was er voldoende tijd om er mee aan de slag te gaan.
Mijn vakantie bracht ik door op Rügen, een bijzonder eiland in de Oostzee. Een eiland met een eigen karakter. De karakteristieke, prachtige brug die het eiland verbindt met het vasteland, de bijna spierwitte zandstranden, de enorme “Findlings” in de Oostzee, en de keien van prachtig roze met geel graniet aan de steenstranden. En dan natuurlijk de krijtrotsen, met scherpe punten vooruitstekend in de groen met blauwe Oostzee. De karakteristieke overblijfselen van de DDR, verworden tot ruïnes begroeid met varens en leverkruid. Een immens groot militair marinecomplex, compleet met nog begaanbare schuilkelders, gebouwd door de Nazi’s en ontmanteld door de Russen, een kerkhof van instortende daken en muren. Het monumentale “Dwasieden Schloss” gebouwd door een rijke bankier, de protserigheid ervan alleen zichtbaar in de voor een deel nog overeind staande muren en voorgevel.
Ik had er veel karakterfoto’s kunnen maken…en toch. Het was het aldoor net niet, een ongrijpbaar gevoel dat dit toch niet was wat ik wilde vastleggen onder het kopje ‘karakter’.
Ik begreep dat het voor alle leden van de club een moeilijk in beeld om te zetten begrip was. Maar daarom des te boeiender om er iets van te maken.
Wat we ervan gemaakt hebben kun je vinden op de website van InFocus.
Ik ben benieuwd wat je er van vindt.
Martha