September 2021: Vierkant.
Op 25 juli 2021 overleed Eddy Posthuma de Boer, een van de bekendste Nederlandse fotografen. Naar aanleiding van zijn dood herhaalde het programma Kunststof op Radio 1 een interview met hem.
Hij vertelde daarin een verhaal dat me is bijgebleven. Eddy had op een gegeven moment bedacht dat hij de mensen nu eens van de rugkant wilde fotograferen inplaats van en face. Grootheden van over de hele wereld hebben hem dus hun rug laten zien. Een van die mensen was Ai Wei Wei, de Chinese conceptuele kunstenaar, die op dat moment weer eens huisarrest opgelegd had gekregen. Na een hoop gedoe mocht Eddy Ai Wei Wei opzoeken voor het portret maar de locatie bleef noodgedwongen beperkt tot de armoedige binnenplaats.
De foto werd gemaakt, zo goed en zo kwaad als het ging. Thuisgekomen ontdekte Eddy dat hij zonder het te vermoeden de allermooiste foto uit de hele reeks had gemaakt, want op de foto zat naast Ai Wei Wei een kat pontificaal met de rug naar de fotograaf gedraaid! Hij was zo bezig geweest met het fotograferen van de rug van Ai Wei Wei dat hij de kat totaal niet had opgemerkt!
Een van de opdrachten die wij deze vakantie meekregen was: maak een vierkante foto van iets vierkants! Een leuke en bijzondere opdracht, die mij best veel hoofdbrekens heeft gekost. De vierkanten liggen veel minder voor het opscheppen dan je zo zou zeggen. Het is me gelukt een vierkant te vinden en er een bevredigende foto van te maken. Maar ik denk niet dat ik ooit een foto van een vierkant zou maken waar ook nog iets onverwachts op te zien zou zijn. Daarvoor is het onderwerp voor mij te specifiek, en de ruimte binnen het vierkant te beperkt.
We zijn voor de eerste keer als club weer gewoon bij elkaar geweest. Ik was er niet bij, en heb nog niet de foto’s van de andere leden gezien. Maar ik ben er wel heel benieuwd naar! Want misschien hebben de anderen juist wel allerlei creatieve toevalligheden vastgelegd.
Misschien zelfs wel een kat….
Martha
Juni 2021: Even naar het vogeltje kijken.
Say cheese! Met deze woorden zijn bijna alle klassenfoto’s van kinderen tot stand gekomen. Ik heb eigenlijk nooit begrepen waarom iedereen lachend op de foto moest, maar het zal wel een
reden hebben.
Ooit werd er echter een foto gemaakt van alle kinderen op mijn school waarop we juist niet
mochten lachen.
Jan Roos, tot de jaren zeventig een bekend stadstype, kwam namelijk een voorstelling geven op het schoolplein. Jan Roos, een forse man gehuld in een slipjas en getooid met talloze medailles, was een zanger. Hij had een wandelstok in de hand en maakte tijdens het zingen allerlei capriolen. Hij boog erg ver achterover terwijl hij een valse noot lang aanhield, soms tot het punt waarbij hij een beetje rood aanliep! Wat hij zong was volstrekt onduidelijk, en ook van de melodie viel nooit
chocola te maken. Maar goed, Jan Roos zou optreden, en wij stonden in het gelid met de klemmende instructie: niet lachen!
Jan Roos kon in grote woede uitbarsten als hij doorhad dat men om hem lachte, en ging dan
dreigen met zijn wandelstok. Ik heb het nog nooit zo benauwd gehad door het inhouden van mijn
lachen als toen, en met mij alle andere kinderen!
Zoals “say cheese” soms tot namaak grijnsjes leidt, het niet mogen lachen om een lachwekkend
figuur levert zeker geen natuurlijk uitziende kinderkoppies op.
En wat te denken van de kreet uit de begintijd van de fotografie. Om de kinderen ertoe te brengen
een minuut doodstil te staan had de fotograaf op zijn camera een vogeltje geplant. De kinderen
werd verteld dat het vogeltje weg zou vliegen als ze zich bewogen, en om goed te zien of het
vogeltje bleef zitten zei de fotograaf: “en nu allemaal naar het vogeltje kijken”.
Ook wij van InFocus hebben naar een vogel(tje) gekeken. Maar deze keer door de lens van onze
eigen camera. De resultaten zijn te zien op de website.
Martha
Mei 2021: Brug.
In de Trouw stond een ingezonden brief van iemand die zich beklaagde over het feit dat er zoveel “beeld” in de krant stond. Dat ging volgens deze lezer ten koste van de tekst.
Dat deed mij denken aan de vraag die man en ik een tijd terug kregen van de voorzitter van de Culturele Raad in Haren. Of we films en foto’s konden maken van vier gedichten die we opgestuurd zouden krijgen. De gedichten zouden dan op de foto worden geprint en als poster verkocht. Tekst en beeld moesten op die manier een eenheid vormen. De films en foto’s dienden als illustratie voor een aantal lezingen over het onderwerp “tekst en beeld”.
Die twee kunnen elkaar aanvullen. Foto’s krijgen soms een titel, verhalen krijgen een illustratie, en het juiste evenwicht daartussen versterkt beide expressievormen.
Lichtvaardig namen we de uitdaging aan, en gingen op stap. Met een hoofd vol beelden die de gedichten opriepen probeerde man de films en ik de plaatjes te maken. Het is gelukt, maar kostte toch meer moeite dan we dachten.
Maar we hebben het met enorm veel plezier gedaan.
Bij de opdracht van deze maand dacht ik aan het sonnet van Martinus Nijhoff “De moeder de vrouw” dat begint met de regel: “Ik ging naar Bommel om de brug te zien”.
Wat een makkie zou dat geweest zijn. Bruggen zat. Of zou ook dat moeilijker zijn dan gedacht?
Ik kijk naar de bruggenfoto’s. Zou er eentje bij het gedicht van Nijhoff passen?
Ach, ik hoef er niet verder over nadenken. Ik ga gewoon even lekker naar “Bridge over troubled water” luisteren.
Martha
Maart 2021: Krokus.
Iedereen kent het verschijnsel wel: ben je zwanger, zie je opeens overal dikke buiken, heb je je arm in het gips zie je opeens overal gipsarmen. Heb je net een pup of een auto gekocht, zie je opeens overal hondjes en auto’s van hetzelfde merk.
Zo werkt dat ook bij de opdracht van deze keer: fotografeer een krokus.
Jee, wat zijn er veel dit jaar! Tussen de tegels, in parken en bossen, in tuinen en bij de bloemist.
Als we onze coronawandeling maken voor de beweging en omdat je toch wat moet weet ik man mee te krijgen naar het Sterrebos, want daar staan er zoveel.
En schijnt de zon in de tuin laat ik midden in een gesprek man aan zijn lot over want juist op die ene krokus in de tuin valt het licht nu zo mooi.
Zelfs als ik saffraan nodig heb voor het eten en de donkerrode draadjes in de rijst doe zeg ik: weet je dat dit de meeldraden van een krokus zijn?
En man moet mee helpen kiezen: die witte, paarse, gele of gestreepte? Die in de knop, de half open bloem of de krokus die al helemaal af is? En welke zal ik uiteindelijk insturen????
Arme man, dit jaar geen voorjaarsmoeheid, maar krokusmoeheid.
Maar ik niet. Ik ben juist helemaal opgefleurd, want ik heb enorm van deze opdracht genoten!
Martha
Maart 2021: Weer een blogje.
Elk nadeel hep se voordeel, sprak een bekende Nederlandse voetballende filosoof ooit.
Het blijkt dat door de lockdown ons volk bij gebrek aan ander vermaak massaal aan de wandel is gegaan, en via Facebook en andere media plaatjes heeft gedeeld van al het moois dat ons land in huis heeft. De fotografie heeft zodoende een enorme vlucht genomen. De verkoop van fotocamera’s daarmee ook.
Bij het NOS weerjournaal werden in de sneeuwperiode veel foto’s ingestuurd. Normaal komen er per dag zo’n veertig binnen, maar nu waren het er veel meer. Des te meer een pluim voor Erika dat haar foto werd uitgekozen om geplaatst te worden.
Maak een weerfoto, dat was de opdracht deze keer. De foto moest aangeleverd worden in het formaat dat ook gebruikt moet worden als je een foto naar de NOS stuurt.
Gelukkig is er elke dag weer, dus dat was niet lang naar zoeken. En wat voor weer! We konden kiezen of we een zonnige warme dag, een regen-of sneeuwbui, een dreigende wolkenlucht dan wel sneeuw en ijs wilden fotograferen. Vermaak in de zon bij een bosmeertje, de altijd weer bijzondere schoonheid van rijp op de bomen, een ijssculptuur, kinderen op een slee, schaatsende mensen op de ijsbaan of een kleumend bloemetje in de sneeuw.
Koning Winter heeft ons veel gezichten getoond, en wij hebben hebben dat vastgelegd! En kijk even goed naar de mevrouw op een bierkratje op een dichtgevroren Groningse gracht! En vraag je af, net als wij: stel dat ze daar door het ijs was gezakt? Veel plezier bij het kijken, wij hadden dat bij het fotograferen. Dank zij Karen kun je op onze Facebookpagina zien hoe het er in het echt uit had kunnen zien.
Martha.
Januari 2021: Herhaling.
Voor de tweede keer in een jaar zijn we in lockdown. Voor de tweede keer moest ik opeens weer buiten in de rij staan om bij de drogist naar binnen te mogen. En ik kreeg een sterk gevoel van onbehaaglijkheid en onwerkelijkheid, omdat de eerste keer voor mij nog niet de mogelijkheid inhield dat dit driekwart jaar later weer zou gebeuren. De herhaling van de gebeurtenis maakte veel meer indruk dan de eerste keer.
“Ik herhaal” riep de leraar Nederlands met nadruk als hij de dicteerzin nog eens voorlas. Herhaling is de uitlichting van wat belangrijk is op dat moment. Herhaling doet je waarnemen. Want wat zou één zandrichel zijn op een strand? Je zou hem niet eens opmerken. Eén grasblok van beton? Je zou er geen enkele aandacht aan schenken. En kijk eens hoe fascinerend herhaling ze heeft gemaakt. Die prachtige kromgroeiende bomen worden buitengewoon interessant doordat het een lange rij vormt. Aan een enkele kromme boom zou je met een terloopse blik zijn voorbijgelopen.
Herhaling wordt gebruikt in de architectuur, tuinarchitectuur, beeldhouwkunst, dichtkunst, schilderkunst, in de literatuur en in de muziek. Fotogroep InFocus heeft deze keer het thema “herhaling” als opdracht gekregen. Kijk naar de foto’s en ontdek waar de fotografen herhaling gevonden hebben.
Genoeg gezegd. Nu hou ik op, voor ik in herhaling val. Maar deze opdracht vind ik wel voor herhaling vatbaar!
Martha
November 2020: Opslag. (Herfst/Nienoord en coronazomer)
Na de dood van Keizer Wilhelm ll vond men in zijn nalatenschap 12.000 foto’s. Een heel mensenleven met alles wat zich daarin af kan spelen vastgelegd door fotografen, vastgeplakt op karton, gestold in de tijd. Er is zelfs een foto van de man op zijn doodsbed.
Deze enorme collectie is nu te zien in Huis Doorn.
De opslag van al dit fotomateriaal heeft een grote ruimte in beslag genomen. Met 20 op karton gelijmde foto’s heb je al gauw een schoenendoos vol.
Ik kijk naar de harde schijf waarin mijn foto’s zich bevinden. Zich bevinden? Dat is het goede woord niet. Want er bevinden zich geen foto’s in de harde schijf. Er zijn alleen de voor mij ongrijpbare en onbegrijpelijk bytes. Ik verricht een aantal handelingen om de afbeeldingen op mijn scherm zichtbaar te maken, en met even veel gemak druk ik ze weer terug in hun kleine zwarte doosje.
Samen met mijn oma foto’s bekijken betekende dat het grote met zwart fluweel beklede album op tafel kwam, te zwaar voor kinderhandjes. Nu kijk ik samen met mijn kleinkind naar het scherm. Met het grootste gemak weet ze haar baby-foto’s uit het zwarte doosje tevoorschijn te toveren.
In het album van mijn grootmoeder waren er van elk kind een paar foto’s. Van kleinkind zijn er tientallen. Want met de hedendaagse digitale techniek hoef je niet op een plaatje meer of minder te kijken.
Twaalfduizend foto’s van Wilhelm is een treinwagon vol. Twaalfduizend foto’s in je opslag is een lachertje.
De foto’s van de collectie zijn gemaakt door bekende fotografen. Zorgvuldig geënsceneerd, belicht en geschoten. Met geduld en vakmanschap en met plezier in het werk. Denk ik. Want anders maak je geen goede foto. En dat is door de jaren heen niet veranderd!
Samen hebben we tijdens onze Teams-vergadering weer naar de foto’s gekeken die we gemaakt hebben. Op de website kun je ze bekijken: De herfstfoto’s en de foto’s van hoe en waar we de corona-zomer hebben doorgebracht.
Ieder van ons op zijn eigen manier, maar wat alle foto’s gemeen hebben is dat je kunt zien met hoeveel aandacht en plezier en geduld aan de opdracht is gewerkt, en hoeveel humor en originaliteit we in de foto’s hebben weten te leggen.
Martha
September 2020: Straatfotografie.
De zomer is voorbij, het nieuwe seizoen begonnen. De fotoclub is weer gestart en gelukkig dit keer niet online, maar in een zaal. We namen even de tijd om te reflecteren op de vakantieperiode, en voor ons allemaal bleek de zomer anders dan anders te zijn geweest. Corona had ons doen en laten ingrijpend bepaald.
Ons onderwerp was deze keer: reflectie. Wat we van dit thema gemaakt hebben is te zien op de website.
Voor mij was er in deze vakantie ruimte en tijd om alle fotoboeken weer eens door te kijken, en losgeraakte foto’s opnieuw in te plakken. Bladerend door oude albums ontdek ik hoeveel kinderfoto’s er buiten zijn gemaakt. Op de nieuwe fiets, in de takken van de oude appelboom, spelend in de sneeuw. Een buurman maakte vaak foto’s van zijn spelende buurkinderen. Op een van die foto’s ben ik aan het knikkeren met Henkie, een jongetje uit ons dorp. Henkie was een straatschoffie, een fel en kien jongetje. Hij won altijd met knikkeren, ook als hij niet had gewonnen. Dus mocht ik niet meer met Henkie knikkeren. Natuurlijk deed ik dat stiekem toch! En werd ik door buurmans foto verraden.
Onze wijk bood deze coronamaanden een heel ander aanzicht dan gewoonlijk. Alle kinderen uit de buurt speelden op straat. Ik zag meisjes touwtjespringen. Stoepkrijt kleurde de straat. Een vader had een racecircuit met rotonde getekend, en daar sjeesden een aantal kereltjes met bijbehorende geluiden doorheen. Er werden twee basketbalnetten geplaatst, een kleine en een grote. De grote was voor de vaders. Het aloude belletje trekken werd ook in ere hersteld. Al met al leek het wel de tijd van Ot en Sien, toen je nog op straat kon spelen in plaats van bij de BSO op een afgebakend terrein.
Maar een ding is in al die jaren veranderd: je maakt geen foto’s meer van andermans spelende kinderen. Al zou je nog zo graag dat meisje met haar poppenwagen, het sjezende jongetje of de touwtje springende meisjes willen fotograferen! De digitale wereld heeft dit soort spontane foto’s onmogelijk gemaakt! Als ik nu kind was geweest had geen enkele buurman het in zijn hoofd gehaald ons zonder de toestemming van onze ouders te fotograferen. Maar dan was er nooit de foto geweest van twee zusjes, allebei met hetzelfde door oma gebreide rood-witte vestje aan en met grote strikken in het haar, samen onder de bloeiende appelboom. En dat zou toch jammer zijn geweest.
Martha